SPRAWIEDLIWA WŚRÓD NARODÓW ŚWIATA

Parlament Europejski ustanowił dzień 6 marca Europejskim Dniem Pamięci o Sprawiedliwych dla złożenia hołdu ludziom, którzy z narażeniem własnego życia ratowali Żydów podczas II wojny światowej.

Z obchodzonym 6 marca Europejskim Dniem Pamięci o Sprawiedliwych wiąże się postać Mosze Bejskiego – inicjatora Ogrodu Sprawiedliwych w Jerozolimie oraz współautora tytułu „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”, który właśnie tego dnia zmarł.

Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaustu Yad Vashem w Jerozolimie honoruje osoby, które pomagały Żydom w czasie Holokaustu medalem i dyplomem. Na odznaczeniu widnieje cytat z Talmudu Babilońskiego: „Kto ratuje jedno życie, jakby cały świat ratował”.

Do 1990 r., poza medalem i dyplomem, Sprawiedliwym przysługiwało także prawo do zasadzenia własnego drzewa w parku otaczającym siedzibę Instytutu, jednak z powodu braku miejsca zwyczaju zaniechano.


Z narażaniem życia

Wśród odznaczonych dyplomem i medalem „Sprawiedliwych wśród Narodów Świata” jest Czcigodna Sługa Boża Matka Teresa Kierocińska, współzałożycielka Zgromadzenia Sióstr Karmelitanek Dzieciątka Jezus, kandydatka do chwały ołtarzy z diecezji sosnowieckiej. M. Teresa wiedziała, że ukrywając dzieci żydowskie ryzykuje życie – nie tylko swoje, ale także pozostałych sióstr. A jednak, w swym zawierzeniu, była pewna, że to jedyny możliwy sposób postępowania. Jak mówiła: „Pan Bóg czuwa nad nami, nie sądzę, żeby miało nam coś grozić”. Podczas niemieckich kontroli, dzieci żydowskie chowane były za klauzurą zakonną.

We wrześniu 1942 roku nieznajomy mężczyzna przyniósł do sosnowieckiego klasztoru kilkumiesięczną żydowską dziewczynkę, której matkę wywieziono do obozu koncentracyjnego – dziecko było bez opieki. Imiona i nazwisko: Teresa Jadwiga Jaworska, nadano jej przez sąd grodzki w Sosnowcu. Dziewczynka pozostała w domu zakonnym aż do zakończenia wojny. W zgromadzeniu nazywano ją Tela. Była bardzo przywiązana do M. Teresy i wołała do niej: „Mamuniu”. Latem 1945 r. jej matka, która przeżyła obóz, zgłosiła się po córeczkę.

Innym z ocalonych dzieci był Józef Bombecki. Chłopiec nie miał żadnych dokumentów tożsamości. Imię, nazwisko i datę urodzenia nadał mu sąd grodzki w Sosnowcu. Był wychowankiem domu dziecka, który siostry karmelitanki w Sosnowcu prowadziły do 1962 r. Przebywał w nim do uzyskania pełnoletniości i zdobycia zawodu. Do końca życia utrzymywał kontakt ze zgromadzeniem.

W Księdze Pamiątkowej Józef Bombecki zamieścił osobiste wyznanie:

„Matka Teresa była mi Matką. Można powiedzieć, że żyję dzięki Matce Teresie i Jej duchowym córkom. Podczas okupacji, narażając życie swoje i innych sióstr, ukrywała mnie przed okupantem. Jakież słowa mogą oddać moją wdzięczność? Jak można podziękować za życie? Zgromadzenie Sióstr Karmelitanek w Sosnowcu uważam za swój rodzinny dom, a Matkę Teresę za przybraną Matkę”.

Ratowanie od pewnej śmierci

Innym dzieckiem, które czasowo chroniło się u sióstr, był Andrzej Siemiątkowski. We wspomnieniach pisał:

„Podczas okupacji często przebywałem u sióstr, ponieważ jako Żyd codziennie byłem narażony na śmierć. Podczas łapanek chroniłem się u sióstr, gdzie zatrzymywałem się nawet na kilka dni, a następnie wracałem do mojego domu. Matka Teresa, spotykając się z moimi rodzicami, którzy przychodzili do kaplicy sióstr, gdzie ja byłem ministrantem, powtarzała często, że w wypadku zagrożenia zawsze mogę ukryć się w klasztorze”.

Andrzej Siemiątkowski usilnie zabiegał o nadanie pośmiertnie m. Teresie Kierocińskiej dyplomu i medalu „Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata”. Tytuł został jej przyznany przez Instytut Pamięci Narodowej Yad Vashem w Jerozolimie w dniu 19 II 1992 r.

Przytoczmy jeszcze relacje innego świadka:

„W momencie największego prześladowania Żydów zgłosiła się do Matki Generalnej Żydówka z prośbą o przechowanie kilkuletniej córeczki. Całą noc modliła się M. Generalna o dobrą radę i natchnienie. Na drugi dzień przyjęła tę dziewczynkę pod opiekę klasztoru i szczęśliwie przechowała przez całą wojnę. Był to odważny czyn, za którego ujawnienie groził Oświęcim”.

Ks. prał. Mieczysław Zawadzki, proboszcz parafii Świętej Trójcy w Będzinie, spowiednik m. Teresy, w pisemnej relacji przechowywanej w Archiwum Matki Teresy Kierocińskiej w Sosnowcu, napisał:

”Wiem o wielu innych wypadkach gdzie M. Generalna ratowała nieszczęsne dzieci żydowskie od pewnej śmierci. A czyniła to z taką prostotą, dobrocią i spokojem jakby to chodziło o rzeczy najprostsze, a nie o narażenie życia”.

Skąd M. Teresa czerpała siłę do tak odważnych czynów? W odpowiedzi przytoczmy relację świadka:

„Matka Teresa pomimo bardzo trudnych czasów, jakie przyniosła wszystkim okupacja, nie ograniczyła się do przetrwania we własnym tylko Zgromadzeniu, ale rozwinęła na dużą skalę pomoc dla biednych, zaufała Panu Bogu, że jej pomoże, liczyła tylko na pomoc Boga, który przez dobrych i życzliwych ludzi w tym dziele ją wspomagał”.

Doczesne szczątki m. Teresy od św. Józefa – Janiny Kierocińskiej spoczywają w kościele pw. Najświętszego Oblicza Pana Jezusa w Sosnowcu. Jej proces beatyfikacyjny został przeprowadzony w diecezji częstochowskiej w latach 1983-88. Dnia 2 maja 2013 r. papież Franciszek podpisał Dekret o heroiczności cnót Czcigodnej Sługi Bożej Matki Teresy Kierocińskiej. W tym roku, 14 czerwca przypada 130 rocznica jej urodzin.


S. Bogdana Batog CSCIJ,
„Niedziela. Tygodnik katolicki” nr 12, 22 marca 2015, s. 28.